Oyun Endüstrisinin Geçmiş 50 Yılı

Hangi kuşaktan olursanız olun çocukluğunuza dair en güzel anılarınız sorulduğunda genellikle oynadığınız oyunları ve arkadaşlarınızı hatırlarsınız. Oyunların genellikle çocuklar için olduğu düşünülse de dijital dünyaya attığımız adımlarla birlikte oyunun bundan fazlası olduğunu gördük. Son 50 yılda büyüyen oyun endüstrisi yediden yetmişe herkese uygun oyun seçenekleriyle yerini sağlamlaştırmaya devam ediyor. Hatta pandemiyle hızlı bir büyüme yakalayan oyun endüstrisinin 2022 yılında da yeni bir rekora imza atarak 150 milyar doları aşan anlaşma, finansman ve halka arzlarla daha da büyümesi bekleniyor. 

Oyun endüstrisi şu an çok büyük olsa da hep böyle miydi ya da hangi noktalarda kırılmalar yaşadı? Bu sorulara cevap verebilmek için oyun endüstrisinin geçmiş 50 yılına bakmamız gerek. Aradığımız soruların cevaplarını bulmak için oyun endüstrisine biraz daha yakından bakalım!

1970’ler: Video Oyunlarına Sıcak Bir Hoş Geldin

Bazı ürünler markalarının ismiyle bilinir. Oyun sektörünün başlangıcı da böyle bir ürüne dayanıyor: Atari! 30 yaş ve üzerindeyseniz atariyi hatırladığınızdan hatta bazılarınızın bu cümleyi okuduğunda çocukluğuna küçük bir yolculuk yaptığınızdan eminiz. 

Video oyunlarının prototipleri 1960’larda laboratuvarlarda geliştirilmeye başlansa da bir grup öğrencinin karmaşık bir eğlencesiydi. Günümüzden baktığımızda oldukça ilkel görünen atari oyunlarını bir sektöre dönüştüren ise 1972’de Atari'nin Pong'u piyasaya sürmesiydi.  Atari yapımı oyun, dünya çapında 35.000 adet sattı ve bu oldukça büyük bir başarıydı. 

Video oyunlar makinelerde oynanabiliyordu ve evde oyun oynamaya başlanması biraz zaman aldı. Atari'nin 1975'te evde oynanabilecek bir Pong sürümünü piyasaya sürmesiyle evde kullanılan oyun konsollarının temellerini atıldı. Tek bir oyun elbette bir endüstri oluşturmaya yetmezdi ve insanlar çabuk sıkılıyordu. Bu noktada oyun endüstrisinin imdadına 1978’de piyasaya sürülen Space Invaders yetişti ve 60.000 makine satıldı. 

1980’ler: Oyun Salonlarının Altın Çağı

İnsanların video oyunlara ilgisi her geçen gün artarken atari makineleri her yere kurulmaya başlandı, Pac-Man ve Donkey Kong gibi popüler yeni oyunlar büyümeyi hızlandırdı. Mario gibi ikonik maskotlar yaratıldı ve 1982 yılına gelindiğinde oyun salonları büyük bir sektör haline geldi. 

Her hızlı büyümede olduğu gibi video oyun sektörünün de taşıdığı riskler vardı ve 1983’te korkulan şey gerçekleşti. 1983 yılına gelindiğinde oyun endüstrisi sürdürülemeyecek kadar hızlı büyümüştü ve sektör doygunluğa ulaştı. Sektörün gelir kaybetmesinin diğer bir sebebi ise kullanıcıların kalitesiz bir şekilde üretilen oyunlarla sıkça karşılaşmaya başlamasıydı. Büyüyen ev konsolu pazarından yararlanmak isteyen Atari, son derece yüksek bütçeli Pac-Man ve ET the Extra Terrestrial'ın oyun uyarlamasını lisansladı. Oyunlar piyasaya hızlıca sürülmek için kalitesiz olarak tasarlandı ve planlandı. Diğer şirketler de pazardan yararlanmaya çalıştıkça, oyun ve konsollara yönelik diğer birçok başarısız girişim, sektörde bir gerilemeye neden oldu.

Tüm bu olumsuz girişimlere rağmen teknolojik bir yarış başlamıştı ve kimsenin bu pazardan çekilmeye niyeti yoktu. 1985 yılına geldiğimizde Nintendo Entertainment System (NES) ev konsolu piyasaya sürüldü. Nintendo, temkinli bir şekilde pazarı yeniden ele geçirmek için yüksek kaliteli oyunlara ve tutarlı pazarlama planlarına öncelik verdi. Birçoğumuzun en sevdiği oyunlar arasında yer alan Duck Hunt, Excitebike ve Super Mario gibi oyunların tanıtılmasının ardından ise NES konsol pazarını canlandırmayı başardı. 

Nintendo bu başarısını biraz daha ileri taşımak istedi ve ev için üretilen oyun konsollarını avuç içimize sığdıracak Game Boy’u piyasaya sürdü. Bu durum oyun sektöründeki teknoloji yarışını harladı ve 1988 yılına geldiğimizde Sega, Sega Mega Drive konsolu ve daha sonra Game Gear avuç içi cihazı ile sektörde boy göstermeye başladı. 

1990’lar: Oyunlardaki Şiddet Tartışmalarının Başlangıcı

1990’lara gelindiğinde konsollar geliştikçe grafikler de günden güne gelişti ve oyunlar artık güzel görünümleriyle daha geniş kitlelere ulaşmaya başladı. Bu gelişmenin en önemli temsilcisi ise Mortal Combat’tı. Güzel grafikler her ne kadar insanların ilgisini çekiyor olsa da bir soruna da yol açtı: Şiddet tartışmaları. Oyunda yer alan grafik şiddet özellikle bu oyunu oynayan çocukların ailelerini şok etti ve oyunun popülaritesiyle birlikte bu durum büyük tartışmaların önünü açtı. 1993 yılına gelindiğinde ise konu tartışılmak üzere Amerika Birleşik Devletleri Senatosu’na ulaşmıştı. Bu tartışmaların sonunda video oyunlara yaş sınırlaması getirilmesine karar verildi. 

1990’ların oyun sektörü her ne kadar bu tartışmalardan etkilense de pazar payını artırmaya devam etti. PlayStation'dan Sonic ve Warcraft'a kadar birçok tanınmış franchise'ın piyasaya sürülmesi bu dönemde gerçekleşti. Bu oyunların içinde ise bir tanesi günümüzün birçok popüler oyununun temelini oluşturuyordu: Doom. Mars’ta iblislerle savaşan bir askerin maceralarına ortak olduğunuz oyun, ilk “First-Person Shooter Game” diğer bir deyişle Birinci Şahıs Nişancı oyunuydu. Günümüzün en popüler oyun türü olan oyun, Call of Duty ve Battlefield gibi oyunların önünü açtı ve tartışmalara rağmen iyi bir satış elde etti. 

2000’lerden Günümüze: Çevrimiçi Oyunların Yükselişi

Oyun endüstrisi söz konusu olduğunda asıl büyük sıçramanın internetin hayatımıza girişi olduğunu söylemek mümkün. On milyarlarla ölçülen bir endüstriyi yüz milyarlarla ölçülen bir noktaya taşıyan internete erişim ve mobil oyunlar oldu ve bu adımlar 2000’lerin başlarında atılmaya başlandı. 

2001'de Microsoft, Halo: Combat Evolved ile birlikte Xbox adlı kendi konsolunu piyasaya sürdü. Oyunun popülaritesiyle birlikte milyonlarca konsol satmayı başardı. Microsoft’un oyun endüstrisine dair tek adımı da bu olmadı. 2001 yılında günümüzdeki abonelik sistemlerine benzeyen bir sistem kurdu: Xbox Live. Çevrimiçi oyun platformunu aylık bir abonelik ücreti karşılığında başlatan Microsoft, oyunculara çok oyunculu oyunlar ve sesli sohbet hizmeti sundu. Bunun sonucunda ise Xbox Live hızla tüketiciler için olmazsa olmaz bir hizmet haline geldi. 

Çoklu oyunculu oyunlar internetin sağladığı en büyük katkılardan biriydi ve bu noktada fırsatı gören oyun endüstrisi çoklu oyunculu oyunlar yapmaya yöneldiler. World of Warcraft 2004 sürümüyle birlikte Massive Multiplayer Online (MMO) abonelik pazarına girdi ve bu da aylık 14 milyondan fazla ödeme yapan abone olarak kayıtlara geçti. 

Bilgisayarlar, avuç içi konsollar ve ev konsolları… Bunlara eklenen yeni bir teknoloji oyun endüstrisini tamamen farklı bir noktaya taşıdı: Cep telefonları.  Nokia ve Blackberry piyasaya sürdükleri telefonlarına oyunları entegre etmeye çalıştılar ki bu oyunlardan biri birçoğumuzun hâlâ oynamaktan zevk aldığı Yılan oyunuydu. Ancak mobil oyunlardaki devrim Apple’ın iPhone’u ile oldu. Apple’ın akıllı telefonlar için App Store'u piyasaya sürmesi uygulama geliştiricilerin kitlesel bir pazara hitap eden ücretsiz, ücretli veya özellik başına ödemeli oyunlar oluşturmasının önünü açtı. Her ne kadar tüm bu süre içerisinde konsollar varlığını sürdürse de mobil oyunlar popülerliğini artırmayı sürdürdü.

Günümüzde de mobil oyun piyasası günden güne mobil pazardaki payını artırmaya devam ediyor. 2021’de mobil oyun yüklemeleri %33’lük bir artışla yeni bir rekor kırdı hatta tüketicilerin oyunlara yaptığı mobil harcamalar %52 gibi bir orana ulaştı. 

Mobil oyun endüstrisini takip eden girişimci sayısının günden güne arttığı bir gerçek. Siz de bu endüstride yer almak için oyun geliştiriyorsanız ve oyununuzu markanıza dönüştürmek isterseniz marka tescili konusunda destek almak için bizimle buradan iletişime geçebilirsiniz